Tha aon rud a faodadh tu a bhith cinnteach às, far a bheil planaichean airson Muillean Gaoithe, 's ann an sin a bhith cuideigin a' togail fianais mu an deidhinn. Thuirt Crìsdean gu bheil bhuidheann eile ann ris an canar Buidheann-mothachaidh Nigg air a chur air dòigh a-nis. Tha iad gu tur an aghaidh plana airson na sgire aca agus tha eagal orra gum bi sealladh gu math diofraichte aca ann an ùine gun a bhith fada. 'S ann mar seo a tha iad a' sùileachadh nan muillean gaoithe.
Gabhaibh mo leisgeil ach chan eil mise a' faicinn mòran ceàrr le sin. Nach eil iad dathach gu leòr? Am b'fheàrrde leotha le coltas tradiseanta air na muillean gaoithe? Na gabh dragh mur a bheil iad gan iarraidh seo rudeigin eile airson beagan dealain a cruthachadh.
Tha mi air a bhith leughadh La Peste le Albert Camus. B’ ann air sgàth 's gun robh mi a’ toirt sùil air eadar-theangachadh gu beurla a thog m’ùidh san leabhar seo. A-rèir coltais ’s ann an leabhar seo aon de na deich leabhraichean frangach a bu choir a h-uile duine a leughadh. Na faighneachd dhìom dè an deich eile, chan eil càil a fhios agam. Bha agam coltas a’ dhèanamh eadar an eadar-theangachadh gu beurla a rinn cuideigin agus an Fraingis a sgrìobh an t-ùghdar fhèin. Bha e iongantach, bha an neach eadar-theangachaidh a’ dèanamh croin air an dà chuid susbaint agus spioraid an leabhar. Bha e follaiseach gun robh cuideigin a’ toirt a-steach an fheallsanachd agus seallaidhean fhèin air a’ ghnothaich agus cha robh iad a’ toirt meas idir do na h-amasan a bh’ aig Camus agus an coimhearsnachd ann an Algeria far an rugadh agus a thogadh an t-ùghdar, b’ ann às a’ choimhearsnachd sònraichte sin a fhuair Camus a chuid shàr-smaoin. Dh’fhaodadh mi a’ cumail a’ dol dìreach ann a bhith a’ càineadh an eadar-theangachadh a leugh mi ach chan eil dad a bharrachd agam ri ràdh seachad ann gu bheil mi làidir, làidir den bheachd gum bu choir Penguin a bhith air an nàireachadh airson an eadar-theangachaidh a thug iad cead dha. A-nis bu chòir iomradh a dhèanmh air an leabhar fhèin
’S e duine uabhasach fhèin inntinneach a bh’ ann an Camus, dh’obraich e an aghaidh na naisich sa chogaidh Hitler agus tha feadhainn a’ toirt samhla air a’ phlàigh a rinn sgrios air baile meadhanach mòr san nobhail aige agus an ana-tighearnas olc Hitler a rinn sgrios air an roinn Eòrpa. Tha La Peste a toirt a-steach ciamar a bhiodh an dàimh eadar muinntir coimhearsnachd ag atharrachadh fhad ’s a bha galar marbhtach a’ faighinn làimh an uachdar. ’S e baile nuadh a th’ ann, uill ’s e sin ri ràdh chan eil e fada a-mach fo ciamar a tha baile mòr sam bith air a chur air dòigh san linn a tha seo, chan eil an t-eadar-lìon no fònaichean làimh aca ach b’ aithne dhuibh a h-uile càil eile. A bharrachd air mion-sgrùdadh a rinn Camus air buaidh na plàighe tha an leabhar a tha seo a’ toirt a-steach na seallaidhean agus aimsir Algeria ann an dòigh a tha dìreach iongantach. Gu dearbh ’s aon den leabhraichean a bu choir dhut a leughadh ach mur a bheil fraingis agad na faigh greim air an eadar-theangachadh Penguin, feuch eadar-theangachadh eile. Gus a sin feumaidh mi innse dhuibh gu bheil blas Camus ri fhaighinn sa Ghàidhlig chaidh sgeulachd ghoirid a sgrìobh Camus a h-eadar-theangachadh le Iain. S Mac a’ Phearsain, faodaidh tu ‘An t-Aoigh’ a leughadh ann an Gath (an t-Earrach 2006).
‘Tha e coltach gu bheil an aon rud a’ tachairt a thaobh na Gàidhlig an dràsta ’s a thachair sna Meadhan Aoisean ri linn nan Lochlannach. ’S e sin gu bheil prìomh aros a’ chànain a’ gluasad a dh’ ionnsaidh na h-àirde an ear. Chan fhada a bhios daoine a’ coimhead air na h-Eileanan na Iar mar “epicentre” na Gàidhlig mura dèan na h-eileanach fhèin rudeigin mu dheidhinn.’
As dèidh sin mhìnich Ruairidh a argamaid. Feumaidh mise aideachadh gu bheil cor na Gàidhlig sna h-eileanan a’ crìonadh gu mòr agus gur e deagh phuing a tha e a' togail.
Saoilidh mi gum bi an aiste gu lèir aig Ruairidh a’ nochdadh air làraich a’ Chourier an ath sheachdain.
Tha mi air a bhith a’ leughadh Colbh Aon sa Phress & Journal. An t-seachdain seo ’s e Aonghas a bha a’ sgrìobhadh. Bha e a-mach air ‘Gàidhlig, an eaglais agus ‘ur beatha.’ Chan ann gu tric a bhios mise a’ dol leis a chuid beachdan ach tha deagh stoidhle sgrìobhaidh aige a tha a’ còrdadh rium gu mòr agus bidh mise a’ toirt sùil air a chuid obrach a h-uile turas a nochdas i. An t-seachdain seo , leugh mi dà bheachd aige a chuir mi beagan sìos nam inntinn. Seo iad:
‘Tha suideachadh na Gàidhlig mar a stuth a bha ‘s na bùitean ro àm na Nollaig. Bucais mhòra, dathan brèagha, agus gleans as a h-uile càil, agus na lionadh gucan uighe ‘n uair a bheireadh tu h-ùile càil a tha sin air falbh.’
‘Agus tha sin ann a seo aig toiseach bliadhn’ ùr eile, le polaisdhean gus ‘ur tiodhlaigeadh agus a’ Ghàidhlig a’ bàsachadh ma’r casan’.
Beagan ro Nollaig chaidh mi sìos gu deas airson grunn làithean ach cha robh e furasta dhomh ann a bhith a’ fàgail Inbhir Narann. Tha trèana a’ falbh Inbhir Nis aig 0755 gu Lunnainn agus ma tha amas agad an t-seirbheis sin a chleachdadh tha trèana eile agad a-mach à Inbhir Narann aig 0725 ach gu mì-fhortanach chan urrainn dhut a bhith cinnteach gum bi e ann aig 0725. Suas aig an stèisean thachair mi air trì boireannaich a bha mi eòlach air agus bha iadsan a’ dol sìos gu Dùn Èideann leis an cuid cloinne airson deireadh seachdain ann an taigh-òsta. An turas mu dheireadh a bha mi a’ feitheamh air an 0725 bha tè dhiubh a’ feitheamh cuideachd agus bha aice an trèana gu lunnainn fhaighinn gus Hull a’ ruigsinn agus bàt'-aiseig a-nall dhan Òlaind, bha mise a’ dol shìos gu Portsmouth agus bàt'-aiseig gu St Malo agus bha e deatamach gum biodh mi air an trèana gu Lunnainn. An turas ud cha tàinig an 0725 ach fhuair sin lioft agus fhuair sin a-steach an 0755 aig a’ mhionaid mu dheireadh. An turas seo bha mi ri fella-dhà rithe mu dheidhinn an turas mu dhiereadh. An uair sin thàinig duine a-mach às an oifis agus thuirt e dhuinn, ‘ Tha mi duilich ach tha an trèana deich mionaid air dheireadh air sgàth ‘s nach robh na fònaichean ag obrachadh mar bu choir sna h-àiteachan far an robh an rèile a’ dol tarsainn na rathaidean iomallach agus leis a sin feumaidh an trèana a dhol slaodach a-rèir na riaghailtean. Aig a cheann thall bha an trèana gu math air dheireadh agus ràinig sinn Inbhir Nis agus an trèana Lunnainn còig mionaidean deug air an rathad gu deas. Ach abair thusa gu robh iongantas orm nuair a thuirt an geàrd dhuinn gum biodh tacsi a’ feitheamh oirnn. Fhuair ochdnar dhinn a-steach minibus agus fear eile a-steach tacsi eile, bha esan a’ dol gu Peairt. Ann an ùine nach robh fada bha an tacsi a’ dol sìos an A9 agus ‘s e latha brèagha a bh’ ann, bha beul an latha ag èirigh agus a’ sruthadh beagan grèine air mullach nam beann, an t-seòrsa ghrèine fhann agus deirge nach fhaigh thu ach aig teas mheadhain a’ gheamhraidh. Stad an draibhear còig mionaidean deug aig ‘House of Bruair’ airson cothruim a thoirt dhuinn a dhol dhan taigh beag agus cupa tì no cofaidh fhaighinn. Cha robh mòran trafaig ann gus an ràinig sinn Dùn Èideann ach a dh’aindeoin na rathaidean trang, trang a’ phrìomh bhaile bha mise ann an stèisean Waverly deich mionaidean mus do dh’fhalbh an dearbh trèana gu Lunnainn nach do dh’ feitheamh oirnn ann an Inbhir Nis. Chosg an tacsi £256 ach bha Scotrail a’ phàigheadh.
Bha mise air mo dhòigh glan, chunnaic mi àite shuidhe sa trèana gu Lunnainn air bòrd a bha loma-làn de bhotail Becks. Dh’fhaighneachd mi den luchd-siubhail mu choinneamh cò leis a bha na botail ud. Dh’fhalbh iad,’ fhreagair iad. Thoisich mi a’ sgioblachadh a’ bhùird agus mhothaich mi gun robh deich botail nach deach a dh’fhosgladh. B’ e bhuidhe leam srùbag fhaighinn.
Tha e tàmailteach ann an dòigh, ma dh’fhalbhas tacsi as dèidh an trèana gu Lunnainn o Inbhir Nis agus ma stadas e 15 mionaidean air an t-slighe, bidh e fhathast ann an Dùn Èideann air toiseach air an trèana. ‘S e sin cor an rathad-iarainn ann an Alba sa bhliadhna 2008.
Fàilte chridheil ort
Tha mi 47 bliadhna a dh'aois, tha mi pòsta 's tha mi a' fuireach ann an Inbhir Narann.
Tha e a' còrdadh rium a bhith sgrìobhadh beagan Gàidhlig. Tha mi fhathast ag ionnsachadh 's mar sin dheth, cha bhi a h-uile càil buileach ceart: nì mi mearachdan!
Co-dhiù ma tha greiseag agad - thig a-steach! Tuilleadh mu dheidhinn Gràisg
Gabhaibh mo leisgeil ach chan eil mise a' faicinn mòran ceàrr le sin. Nach eil iad dathach gu leòr?
Am b'fheàrrde leotha le coltas tradiseanta air na muillean gaoithe?
Na gabh dragh mur a bheil iad gan iarraidh seo rudeigin eile airson beagan dealain a cruthachadh.
